Sevgili anne babalar RSV  Bronşioliti bazılarınız duymuşsunuzdur, ya da bebeğinizle bu kötü tecrübeyi yaşamış olabilirsiniz. 2-3 aylık bebekler, hatta yenidoğanlar çok ciddi, astım benzeri klinik yapan, solunum sıkıntısına sebep olan bronşiolit tablosu nedeniyle hastanelik, hatta yoğun bakımlık olabiliyor. İşte küçük bebeklerde bronşiolit yapan, bu hastalıktan sorumlu olan virüs, RSV (Restpiratory Sinsisyal Virüs). Bazılarımızın zannettiği gibi, aslında yeni bir virüs değil, hızlı teşhis testlerinin yaygınlaşması ile her geçen gün daha kolay teşhis koyduğumuz bir enfeksiyon.

 RSV Bronşioliti Belirtileri?

RSV, kuzey yarım küre için, özellikle Ekim-Mart ayları arasında bronşiolit enfeksiyonuna sebep olur. Erişkinlerde ve büyük çocuklarla sadece basit bir soğuk algınlığına yol açar. Özellikle ilk 6 aydaki küçük bebeklerde, hele de risk faktörü olan prematüre veya özel sağlık sorunu olan bebeklerde, ağır solunum sıkıntısı ile giden bronşiolit tablosuna yol açar.

İlk önce nezle, burun tıkanıklığı gibi basit bir soğuk algınlığı şeklinde başlar. Genellikle 24 saat içinde sanki bir astım krizi gibi solunum hızlanır. Nefes alıp vermekte zorlanma başlar. Doktorlar dinlediği zaman ıslık çalar gibi bir ses duyar. Eğer şiddetli ise bu hışıltıyı dışarıdan sizler bile duyabilirsiniz. Bazı vakalarda bronşiolit zatürreye de dönebilir.

 RSV Bronşioliti ile İlgili Bazı Sayısal Veriler?

Her yıl RSV nedeniyle 100.000 in üzerinde 5 yaş altı çocuk hayatını kaybetmektedir. Her 56 sağlıklı yeni doğandan 1 tanesi RSV nedeniyle hastaneye yatmaktadır (1)

İlginç yönü, araştırmacıların yaptığı birçok çalışmaya göre RSV bronşioliti ile  ilgili hastaneye yatışların çoğu başka bir sağlık sorunu olmayan sağlıklı bebeklerdir. ABD verilerine göre %79, İspanya’daki çalışmaya göre de %94’ü daha önce sağlıklı olan bebekler ve de küçük çocuklar bu  nedenle  hastaneye yatmaktadır. Yani büyük bir çoğunluğu kalp hastalığı, herhangi bir kronik hastalık gibi risk faktörü olmayan ve prematüre olmayan bebeklerdir. (2,3,4,5)

RSV Bronşioliti Nasıl Tedavi Edilir?

Özel bakım, sıvı takviyesi, destek tedavisi dışında bilinen özgün bir tedavisi yoktur. Çoğu zaman hastanede yatarak takip, monitorizasyon, hipertonik tuzlu su solüsyonlarıyla nebulizasyon (buhar) tedavisi yeterlidir. Bilimsel kanıtlar yeterli olmasa da bazen bronkodilatatör dediğimiz nefes açıcı ilaçlar ve kortizon içeren nebul de (buharlar) tedavide kullanılan diğer ajanlardır. Bir virüs olduğu için antibiyotik kullanılması, ikincil bir bakteriyel zatürreye dönmediği sürece çoğu zaman gerekmez.

 RSV Bronşioliti:  Uzun Vadedeki Komplikasyonlar

RSV sadece yaptığı hastalıkla kalmaz. Bununla birlikte ilerleyen yıllarda da bazı riskleri yanında getirebilir. Yapılan çalışmalara göre RSV bronşioliti geçiren bebeklerin ilk 2 yılda tekrarlayan bronşiolit, hışıltı yaşama olasılıkları ve daha ileri yaşlarda da astıma dönüşme ihtimalleri %25-30. Ancak bu olasılıklar genetik faktörlere bağlı değişebiliyor. (6,7)

 Bebekleri RSV bronşiolitinden Korumak Mümkün mü?

Evet mümkün, RSV Bronşioliti için günümüzde 3 farklı koruma yöntemi mevcuttur:

• Öncelikle, 30 haftanın altında doğan, ileri derecede Prematüre bebeklere uzun yıllardır yaptığımız Synagis, pasif bağışıklama, yani aşı olmayan bir ilaç mevcut. Bu ilacı sadece risk faktörü olan bebeklere uyguluyoruz ve mevsim boyunca 5 doz gerekiyor olması gibi bir dezavantajı var.
• Daha sonra gebeliğin 30. haftasından sonra annelere yaptığımız bir aşısı uygulamaya girdi. Bu aşı ile annede oluşan antikorlar bebeğe geçerek yine bebeği koruyabiliyor.
• Tüm bunlar yeterli değildi. Yukarıda da söylediğim gibi, RSV her yıl, zamanında doğmuş sağlıklı 100.000’lerce bebeğin ve ailenin hayatını olumsuz etkiliyordu. Yapılan araştırmalar sonucu daha etkili, sağlıklı yeni doğanlara, hem de tek doz yapılabilen Nirsevimab (Beyfortus) pasif bağışıklama ilacı, 2023 yılında FDA onayı ile kullanıma girmiştir.

 Nirsevimab (Beyfortus) Ne İçerir? Aşıdan Farkı Nedir?

Bebekleri ve küçük çocukları RSV alt solunum yolu enfeksiyonlarından korumak için geliştirilmiştir. Nirsevimab RSV’ye karşı monoklonal antikordur. Aşıdan farkı, koruyucu olan antikor vücut tarafından oluşturulmaz. Hazır olarak verilir, yani pasif bağışıklık sağlar. Verilen Antikor RSV’nin solunum yollarındaki hücrelere yapışmasını önler.  Hücreler arasında çoğalmasını engelleyerek, hastalığı ciddi anlamda önler.

 Nirsevimab Ne Zaman ve Kimlere Yapılır?

Ekim ayı gibi, sezon başında yapıyoruz. Tek doz yapılması, 180 gün gibi daha uzun koruma sağlaması ve uygulama sonrası hemen etkinin başlaması sayılabilecek avantajlarındandır. Bu ilacı sadece yüksek riskli bebeklere değil, tüm bebeklere yapabiliyoruz. Uzmanlar doğum sonrası hastaneden taburcu olmadan, tercihen ilk hafta içinde yapılmasını öneriyor. Bunun dışında mevsiminde doğan her bebeğe ilk fırsatta da yapabiliyoruz. 24 ayın altındaki riskli yeni doğanlara, ertesi yıl 2. sezonda tekrar dozu da yapabiliriz.

 Nirsevimabın Etkinliği ve Güvenilirliği 

2-3 yıllık tecrübesi ile dünyada 50’den fazla ülkede ruhsat almış en az 9-10 ülkede de rutin kitlesel uygulamaya girmiştir. Rutin uygulamada en çok tecrübesi olan ülkelerden İspanya ve Şili’yi  sayabiliriz. Çalışmalardan örnek vermek gerekirse, Şili’de 2023 yılında RSV Bronşiolitine bağlı olarak 13 bebek ölmüşken, tüm yeni doğanlara Nirsevimab ilacı uygulanan 2024 yılında, RSV’ye bağlı hiçbir bebeğin ölmediği tespit edilmiştir. (8)

Oldukça geniş serilerde yapılan güvenlik çalışmalarına göre neredeyse hiçbir ciddi yan etkisi olmayan, etkili güvenli bir ilaçtır. Aşılarda sık gördüğümüz klasik ateş veya lokal reaksiyon gibi basit yan etkiler bile %1’den azdır. (9,10)

 Kaynaklar

1. You Li et al. (2022), The Lancet
2. Hall CB et al. Pediatrics. 2013;132(2):e341-e348.
3. Arriola CS et al. J Pediatric Infect Dis Soc. 2020;9(5):587-595.
4. Rha B et al. Pediatrics. 2020;146(1):e20193611.
5. Martinón-Torres F et al. BMC Infect Dis. 2023.
6. Brunwasser SM et al., The Lancet 2020 — Systematic review & meta-analysis: RSV-LRTI ve sonraki wheeze ilişkisini değerlendirir.
7. Rosas-Salazar C. et al., Lancet 2023 — RSV infant infection ve 5 yaş astım ilişkisi
8. Madhi, S.A., Avendaño, L.F., Potin,et al. The Lancet Infectious Diseases.(2025). Effectiveness and impact of nirsevimab in Chile during the first RSV season of national universal immunisation: a population-based study.
9. Villafana, T., Madhi, S. A., Vazquez, M., et al. (2023). Safety and efficacy of nirsevimab against RSV in infants: Results from the HARMONIE trial. The Lancet, 402(10399), 57–65.
10. Nguyen, V. H., Bruyndonckx, R., Williams, T. C., et al. (2024). Efficacy and safety of nirsevimab for RSV prevention in infants: A systematic review and meta-analysis. Journal of Pediatric Infectious Diseases Society, 13(5), 245–256.