TV8 Kanalında konuk olduğum “Günde 8” programında, emzirme anne sütü, ek gıdalara geçiş sırasında yapılan hatalar sebebiyle ortaya çıkan demir eksikliği, inek sütünün zararları ve önerileri tartıştık. Bebek maması ve inek sütü arasındaki farklardan bahsettik
Not: Bu TV programı uzun yıllar önce yapılmıştır. 1 yaşından sonra inek sütünün bir zararı yokmuş gibi bir algı olabilir. Bugünkü bakış açıma göre inek sütünün hiçbir yaş için bir faydası yoktur. Artık, inek sütünün sadece mayalı formlarını öneriyorum. Mümkün olduğunca, sütü bir içecek olarak tavsiye etmiyorum. Bu konudaki detaylı bilgileri İnek Sütü İçmek Gerekli mi? adlı videomda bulabilirsiniz
Demir eksikliği neden oluyor?
Öncelikle demir eksikliği neden oluyor, onu bir kısaca özetlemek lazım. Özellikle 6 ay 24 ay arası bebeklerde çok sık gördüğümüz bir sorun. Çünkü bebek anneden doğduğu zaman demir depolarıyla doğuyor, oldukça yoğun bir şekilde. Ancak erken doğan bebekler veya ufak doğan bebekler bu depoları biraz daha eksik doğabilir, ama normal şartlarda 6 aya kadar sorun yaşamıyoruz.
İlk 6 ay anne sütü kesilmişse, hele de yanlış beslenme yöntemlerine sapılıyorsa, inek sütüyle beslemek, işte inek sütüyle bisküvi sulandırmak veya inek sütüyle suyla pirinç unu yapmak gibi, çok hatalı beslenme şekillerine saptığımız zaman ve veya 6 aya geçip de demirden zengin gıdaları yeterince veremediğimiz zaman ki, nedir bunlar, işte kırmızı etimiz, balığımız kuru baklagiller, yumurta sarısı, sakatatlar, yeşil yapraklı sebzeler, pekmez gibi demirden zengin gıdaları yeterince veremediğimiz zaman, işte 6 ayda bu depoların hızla boşalmasıyla sorunlar ortaya çıkmaya başlıyor.
Eğer anne sütü varsa o zaman bir sorun yaşamıyoruz Çünkü anne sütünün içindeki Demir miktarı ve de daha da önemlisi emilim oranı bebeğe çok uygun, bebek bu demirin tamamını kullanıyor. Oysa inek sütü içindeki demir düzeyi hem düşük, hem de emilimi çok az, bunu kullanamıyor. O zaman demir eksikliği ortaya çıkıyor.
Peki anne sütü yoksa ya da yeterli değilse ne yapılmalı?
Yani bebeğin tabii ki yaşı çok önemli. Dünya Sağlık Örgütünün önerileri, anne sütünün yeterli olmadığı durumlarda, demir ile zenginleştirilmiş formül süt dediğimiz mamaları tavsiye ediyor. İlk 1 yaşta inek sütü kesinlikle tavsiye edilmiyor. Çünkü inek sütünü hem birçok yetersizliği, hem de bebeği yoracak kadar fazlalıkları var. Üstelik birçok zararları var, özellikle 1 yaştan önce.
Pastörize süt veya çocuk sütü versek olmaz mı?
Öncelikle çok sık soruluyor, pastörize süt kullansak olmaz mı? Pastörize süt de inek sütü ineklerden alınıyor, belli işlemlerden geçiriliyor. Dayanıklılığı arttırılıyor ve sonuç olarak uzun süre tüketilmeye hazır hale getiriliyor. Ama sonuç olarak kaynağı yine inek sütü. Ve ne faydalarında bir artış var bebek için, ne de zararlarında bir azalma. O yüzden ilk 1 yaşta inek sütünün hiçbir formunu, ne şişede, kutuda önermiyorum. Ya da çocuk sütleri var. Çocuk sütleri de yine bildiğimiz inek sütü. Sadece içine fazladan bazı mineral ve vitaminler konarak destek yapılmıştır. Ancak protein yapısı kalsiyum oranları ve demir özellikleri anne sütünden son derece uzaktır.Ben 1 yaşın üzerinden bahsetmiyorum, özellikle çok küçük, hele de 2-3 aylık bebeklere inek sütü verilmesini söylüyorum. Anadolu’da özellikle, inek sütü son derece bilinçsiz olarak kullanılıyor. Oys 1 yaşın altında bebek beslenmesi için inek sütü yerine tercih edebileceğimiz mamalar var.
Bebek maması ile inek sütü arasında ne fark var?
Evet bebek maması da inek sütü kökenli. Ancak sütün zararlı özelliklerini azalttığımız ve daha faydalı olacak katkıları yaptığımız ürünler. Yapısında bazı değişiklikler yapılıyor. İnek sütünde kazein dediğimiz zor sindirilen bir protein var. Mide asidi ile karşılaştığı zaman oldukça pıhtılaşan, sertleşen bir yapıya sahip, zor sindiriliyor. Bu pıhtılaşma dolayısıyla içinde zaten yeterli olmayan kalsiyum, emilemez hale geliyor. Oysa mamalarda kazein oranı azaltılıp, daha kolay sindirilen, anne sütünde yoğun olarak bulunan Whey proteinleri oranları yükseltiliyor. Kalsiyum/fosfor oranları dengeleniyor. Ve artık 21. yüzyılda bir adım daha öteye geçtik. Anne sütüne biraz daha yaklaşmaya çalışıyoruz.. Tam benzetemesek de, anne sütü içindeki Omega 3, 6 gibi zeka gelişimini, görmek keskinliğini, retinanın gelişimini sağlayan Omega 3 Omega 6 katıyoruz. Bağışıklık sistemi ve vücut büyümesi üzerine çok etkili olan nükleotitler ve probiyotikler katıyoruz. Bunlar anne sütüne mümkün olduğunca benzetmek için yaptığımız çalışmalar
Uzm. Dr. Anıl Yeşildal
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
#beylikdüzüçocukdoktoru
#avcılarçocukdoktoru
#bahçeşehirçocukdoktoru
#büyükçekmeceçocukdoktoru